S faza

S-faza ili faza sinteze je dio ćelijskog ciklusa, u kojem se DNK replicira, a javlja se između G₁ i G₂ faze. Ova faza počinje na početku replikacije (dupliranje) molekula DNK. Kada je kompletirana, svi hromosomi su udvojeni, odnosno svaki hromosoma ima dvije (sestrinske) hromatide. Dakle, u ovoj fazi, kolićina DNK u ćeliji je potpuno udvostručena, iako je ploidija ćelije ostala ista. U ovoj fazi, sinteza se završena što je brže moguće, zbog izloženosti parova baza štetnim vanjskim faktorima, na koje su osjetljive (kao što su mutageni i tereatogeni).^[1][2]

Precizna i tačna replikacije DNK je potrebna da spriječi genetičke abnormalnosti koje često dovode do ćelijske smrti ili bolesti. Zbog svog značaja, regulacijski putevi koji upravljaju ovim događajem kod eukariota su visoko konzervtivni. To čini veoma značajnim proučavanje S-faze kod model organizama, kao što su embrion Xenopus laevis i pupljenje kvasca, koji su referentni za više organizme. U citogenetičkim analizama je značajno znati procenat ćelija u akticnoj S-fazi, u okviru različitih vrsta ćelija. Toreijski je očekivano da je tokom mirovanja većina ćelija u ovoj fazi ćelijskog ciklusa.^[3]

U regulaciji ćelijskog ciklusa, glavni punkt je tranzicija G₁ / S. U S fazi se proizvedu dvije slične ćerke ćelije, uz umnožavanje kompletne DNK informacije. U toku ove faze se odvija replikacija DNK. U zavisnosti od raspoloživih hranjivih tvari, energije i vanjskih faktora, unutarćelijski regulatori se određuju da li ćelija ulazi u ćelijski ciklus ili prelazi u fazu mirovanja, stadij bez dioba, poznat kao G₀ faza. Ova tranzicija, kao i kod svih glavnih punktova tranzicije u ćelijskom ciklusu, signalizira se preko ciklina i ciklin zavisne kinaze (CDK). Pulsiranje G₁ / S ciklina podstiče CLN3-Cdk1 za aktiviranje Cln1/2, kao i Clb5/6 na pokretanje S-faze. Ovaj put sadrži dvostruku pozitivnu povratnu informaciju petlje, što omogućava brzo, jednosmjerno kretanje u S-fazi.

1. ^ Šoljan D., Hadžiselimović R. (1996): Biologija 1, Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-686-8.
2. ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.
3. ^ Sofradžija A., Sofradžija A., Berberović Lj., Hadžiselimović R. (2003): Biologija za 2. razred opće gimnazije: 39-41. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-581-0.